Anksiyete -yani kaygı- hepimizin yaşadığı bir duygudur. Aşırı halde değilse kişiler için sağlıklıdır bile çünkü kaygı insanı harekete geçirir ve konsantrasyon sağlar. Örneğin sporcuların biraz endişeli olduklarında, zirvede performans gösterdikleri görülmüştür. Ama yaşanan kaygı sürekli ve aşırı hale geldiğinde, aksine konsantrasyonu engeller ve kişinin hayatını zorlaştırır. Yani azı ya da fazlası değil, ortası karardır. Yaşanan bu anksiyetenin sürekli olması akla “yaygın anksiyete bozukluğu”nu getirir. Kişilerin hayatı için oldukça zorlayıcı olabilen yaygın anksiyete bozukluğuna yakından bakalım.
Yaygın anksiyete (kaygı) bozukluğu, birçok etkinlik veya olayla ilgili aşırı bir şekilde kaygı ve kuruntu (kaygılı beklenti) duymadır. Kişi kronik ve şiddetli bir şekilde endişe hisseder. Endişe hissedilen konular genellikle sağlık, aile, iş ve para gibi konulardır. Yaygın anksiyete bozukluğu yaşayan kişi sürekli olarak felaket senaryoları kurar. Yaşadığı bu endişelerin yersiz olduğunu bilse dahi endişelerinden kurtulamaz. Zihindeki sürekli kaygı hissetme durumuna, beden de birtakım fiziksel semptomlarla eşlik eder.
Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Yaşanılan kaygı ve kuruntuları denetim altına alamama
Aşırı endişeyi kontrol edememe
Sinirlilik ve kolay kızma
Odaklanmakta güçlük çekme veya zihnin boşalması
Kas gerginliği ve ağrıları
Baş ağrısı
Hızlı kalp atımı
Nefes nefese hissetmek ve nefes darlığı
Uyku bozukluğu (uykuya dalmak ve sürdürmekte zorluk)
Dinginleşememe, huzursuzluk, gerginlik, sürekli diken üstünde olma hali
Kolay yorulma
Bu belirtilerle birlikte toplumsal alanlarda, işte ve okulda işlevsellikte düşme
Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Genetik ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşan bir rahatsızlıktır. Ayrıca risk faktörleri ailede kaygı öyküsü olması ve uzun süreli stres dönemleridir. Çocukluk çağı sıkıntıları ve ebeveynin aşırı korumacı tutumu da yaygın anksiyete bozukluğu ile ilişkilidir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi Nasıldır?
Yaşanılan kaygının, normal bir kaygı mı; yaygın kaygı bozukluğu mu olduğunu anlamak zaman alabileceği için tedavide gecikilebiliyor. Kişinin bunun ayırdına varması için şu soruyu kendine sorması faydalı olabilir: Yaşadığım bu kaygı sosyal, akademik ve mesleki açıdan işlevselliğimi düşürüyor ve bu alanlarda sorun yaşamama sebep oluyor mu, hayat kalitemi düşürüyor mu? Bu soruya verdiğiniz yanıt “evet” ise, yaygın anksiyete bozukluğundan şüphelenebilirsiniz.
Yaygın anksiyete bozukluğunun tedavisi ilaç ve psikoterapi ile sağlanır. Terapide bu sorunla nasıl başa çıkılacağı öğrenilir. Psikoterapiler arasından ise bilişsel davranışçı terapi oldukça faydalıdır. Kısaca BDT olarak ifade edilen terapi ekolünde, bilişlerle çalışılarak korkuyu destekleyen düşüncelerin değişmesi; davranışlarla çalışılarak da kaygı uyandıran durumlara tepki verme biçimlerinin değişmesi sağlanır.
Kişinin kendi yapabileceği anksiyeteyle başa çıkma stratejileri ise egzersiz yapmak, düzenli uyumak ve beslenmek gibi sağlıklı alışkanlıklar sürdürmektir. Anksiyete bozukluğu yaşıyor ve bir uzman desteğiyle yaşadığınız sorunu iyileştirmek istiyorsanız Terapi Koltuğu psikologlarıyla görüşme başlatabilirsiniz.
