Normal Dil ve Konuşma Gelişimine değinmeden önce bilinmesi gereken bazı kavramlar vardır.
**Büyüme; **canlının boyut ve ağırlık yönünde artış göstermesi olarak tanımlanabilir. (Örneğin, boy uzaması
Gelişme; canlının yapı ve fonksiyonlarının olgunlaşmasını hücrelerin özelleşmesi ifade etmektedir. Bu süreç de yeni beceriler kazanılır. Canlı daha yetkin hale gelir.
Dil; insanlar arasında anlaşmayı sağlayan, bir anlaşma sistemidir. Konuşma: Duyduklarımızı ifade etme biçimidir. İletişim: Kişiler arasında, duygu, düşünce, bilgi, haber alışverişi akla gelebilecek her türlü biçim ve yolla kişiden kişiye karşılıklı olarak aktarılmasıdır.
Dil,konuşma ve iletişim alanlarında problemler gözlenebilir. Büyüme devam ederken gelişim geriden gelebilir. Başkalarının söylediklerini anlamakta güçlük çekmek, alıcı bir dil bozukluğudur. Düşüncelerimizi, fikirlerimizi ve duygularımızı paylaşmakta sorun yaşamak, ifade edici bir dil bozukluğudur. Hem alıcı hem de ifade edici dil sorunu yaşamak mümkündür.
İfade Edici Dilin Gelişmesi için Alıcı Dil gelişimi de kritiktir. Aileler alıcı ve ifade edici dil gelişimi hakkında bazı noktaları iyi bilmelidir. (ASHA,2021)
Alıcı dil, gelen uyarılara yanıt olan periferik ve merkezi işitme yollarındaki organizasyon süreci olarak da ifade edilmektedir. Alıcı dil; bilgi alan, fonemleri ayıran, konuşma diline erişmeyi ve konuşma dilini anlamayı sağlayan bir alan olarak tanımlanmaktadır (Litovsky, 2015). Alıcı Dilin kazanımı aşağıda listelenmiştir.
*** 0-3 Ay: Annesinin sesini ayırt eder. Sese karşı refleksleri vardır. *** 4-7 Ay: Konuşulan dili daha uzun sürede dinler. Annesinin sesini tanır. Tanıdık ve yabancı sesleri ayırt eder (İşitsel hafıza). * 8-10 Ay:* Dinleme kaynaklı aktivitelere katılım süresi artar. *** 11-12 Ay: ***Sesin allofonlarını ayırt eder. *** 12-18 Ay: ***Çocuk tüm cümleye dikkatini verir. Yönergeleri takip eder. *** 18-24 Ay: ***Ne? Nerede? Kalıplarını anlayarak cevap verir. Oda dışından gelen ses kaynağını bulur (Perigroe ve ark., 2019)
İfade edici dil alınanları ifade edebilme becerilerini ifade eder. Çocuklar dinleyerek bol bol pratik yapmaktadırlar.Dinledikleri karmaşık ses birimsel kategorilere ayırırlar. Fonetik kategorilere ayrılan fonemler belirli fonolojik süreçlerden geçmektedir. Bunun sonucu kelimeler depolanır ve anlamsal olarak uygun olacak şekilde analiz edilip kullanılmaya başlanır. Bu temel konuşma becerisi kazanıldıktan sonra okuma gibi daha yüksek dil becerileri kazanılmaktadır (Cole ve Flexer., 2013).
Çocuklar ilk 3 aya kadar belirli faaliyetlere karşı refleksif tepkiler verebilirler. 3- 6 ay arası bilabial fonemleri vokalize ederler (b-p). 6 aydan sonra yaşamın ilk yılına kadar tonlama ile ürettikleri heceleri tekrarlarlar. Yaşamın ilk yılında ilk kelimeleri söyleyebilmektedir. 18 Aylık dönemde iki kelimeli ifadeler kullanmaya başlamaktadır. Üç yaşında çocuklar 3-4 kelimelik cümleler kurmakta olup 4 yaşında çocuklar 4-5 kelimelik gramer kurallarına uygun cümleler kurarak konuşma gelişiminin büyük bir aşamasını tamamlar (Bradham ve Houston., 2015).
Referanslar
ASHA, (2021) . What Is Speech? What Is Language?.
Litovsky R. (2015). Development of the auditory system. Handbook of clinical neurology, 129, 55–72. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-62630-1.00003-2
Perigoe, C. B., & Paterson, M. M. (2013). Understanding auditory development and the child with hearing loss.Fundamentals of audiology for the speech-language pathologist, 173-204.
Cole, E. B., & Flexer, C. (2019). Targets for auditory/verbal learning. Children with hearing loss: Developing listening and talking, birth to six, 311-324.
Bradham, T. S., & Houston, K. T. (2015). Speech Production Assessment. Assessing listening and spoken language in children with hearing loss, 93-125.
Bradham, T, S., & Houston, K, T. (2015). Auditory assessments. Assessing Listening and Spoken Language in Children With Hearing Loss, 61-93.
Bradham, T, S., & Houston, K, T. (2015). Language assessment of children with hearing loss. Assessing Listening and Spoken Language in Children With Hearing Loss, 133- 157.
