Okulda “kötü çocuk” olarak tanımlanan bazı çocuklar vardır. Bu “kötü çocuklar” başkalarına zarar verici nitelikte davranır, kendilerini bu yaptıklarında haklı hisseder, kurbanları için empati yapamaz, sıklıkla rahatsız edici ve kural dışı davranırlar. İşte bu çocuklarda davranım bozukluğu olduğundan söz edebiliriz. Çocuk ve ergenlerde kendini gösteren davranım bozukluğu kural ve toplumsal değerlere uymama ve başkalarının temel haklarına zarar vermeme olarak kısaca tanımlanabilir.
Davranım Bozukluğunun Belirtileri
İnsanlara ve hayvanlara karşı saldırganca davranır: Örneğin kabadayılık etme, gözdağı verme, kavga etme, başkasını yaralayacak gereç kullanma, birini cinsel etkinlikte bulunmaya zorlama, insanlara ve hayvanlara acımasızca davranma.
Mala zarar verir: Örneğin bile bile yangın çıkarma, başkalarının eşyalarına zarar verme, başkasının evine, arabasına zorla girme.
Hilekarlık ya da hırsızlık yapar: Örneğin çıkar sağlamak için sıklıkla yalan söyleme, hırsızlık yapma.
Kurallara uymaz: Örneğin sık sık geceyi dışarda geçirme, evden kaçma, okuldan kaçma.
Davranım Bozukluğu Olan Çocuğun Hisleri Nasıldır?
Pişmanlık ya da suçluluk duymama: çocuk yanlış bir şey yaptığı için kendini kötü hissetmez ve olayın olumsuz sonuçlarıyla ilgili kaygı duymaz. Empati yapamama: başkalarının duygularını umursamaz ve soğuktur.
Yapabilirlik kaygısı taşımama: bir işi iyi yapmak için çaba göstermez ve kötü olursa başkalarını suçlar. Sığ ya da yetersiz duygulanım: içtenlikten yoksun ve yüzeysel görünür. Başkalarına duygularını göstermez ya da çıkarı için gösterir.
Davranım Bozukluğu Olan Çocuklar Risk Altındadır:
Davranım bozukluğu olan çocuklar çevrelerine zarar vermekle birlikte aslında kendileri de zarar görmeye çok açıktır. Bu çocuk ve ergenlerin yaşıtlarından daha erken cinsel davranışlarda bulunma olasılıkları daha yüksektir. Diğer risk altında oldukları durumlar da şunlardır: içki içmek, sigara içmek, uyuşturucu kullanmak, çeteye katılmak, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanmak, hamilelik, kavga ve kazalarda yaralanmak, intihar düşüncesi ve girişimleri, okuldan atılma.
Davranım Bozukluğu Kızlarda ve Erkeklerde Farklı Mıdır?
Davranım bozukluğu erkeklerde daha çok kavga etme, çalma, vandallık, disiplin sorunları yaşama şeklinde görülürken; kızlarda yalan söyleme, okulu asma, kaçma, madde kullanma olarak görülür. Bunun dışında erkekler daha çok fiziksel saldırganlık gösterirken kızlar ise ilişkisel saldırganlık gösterirler. Erkeklerde görülme sıklığı daha fazladır.
Davranım Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Genetik faktörlerle birlikte çevresel faktörler de davranım bozukluğu gelişmesinde etkilidir. Çocuk istismarı, yetersiz ebeveyn denetimi, duygusuz ebeveyn tutumu, antisosyal ebeveynler veya akranlar, travma yaşamak, düşük akademik başarıya sahip olmak ve suç oranı yüksek mahallede yaşamak veya okumak davranım bozukluğu için risk etmenleridir.
Davranım Bozukluğunun Tedavisi Var Mıdır?
İyi bir destek ile davranım bozukluğu yönetilebilir ve diğer sorunlarda olduğu gibi tanı ne kadar erken koyulursa tedavi de o kadar başarılı olur. Tedavi ile çocuğun daha kabul edilebilir düşünce ve davranış biçimlerini öğrenmesi hedefiyle uzun süreli psikoterapi yapılır. Kimi durumlarda ilaç tedavisi de tedavi planına eklenebilir. Ayrıca, kısa süreli ebeveyn eğitimi de yararlı olacaktır çünkü ailenin sorunu anlamasına ve çocukla ilişkisini yeniden kurmasına yardımcı olacaktır. Çocuğunuzu davranım bozukluğu konusunda risk altında görüyor ve bunun için harekete geçmek istiyorsanız bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşmelisiniz. Bunun için Terapi Koltuğu psikologlarıyla görüşme başlatabilirsiniz.
