Güzellik insanlık tarihi boyunca önem taşıyan bir olgudur. Diğer insanlar üzerinde olumlu bir intiba bırakmak için çabalar ve bunu başaramadığımızı düşünürsek de kaygı yaşarız. Nitekim toplumlarda da dış görünüşe verilen önem hep ön plandadır.
Güzellik algısı ise her dönem farklı standartlara sahip olmakta. Bunu o dönemin yaşam biçimi, koşulları ve medya belirleyebiliyor. Güzellik algısını koşulların etkileyişine örnek vermek gerekirse ekonomik krizin olduğu bir dönemde “Şişman kadın daha güzeldir”. Bu bir zenginlik ve bakımlılık belirtisidir çünkü.
Medya ise güzellik algıları konusunda bizi şöyle etkiler: televizyon dizilerinden, reklamlardan ideal güzellik algısı hakkında mesajlar alıyoruz. Dizilerde uzun boylu, zayıf kadınlar ve kaslı erkekler görüyoruz. Güzel kadınlar ve yakışıklı erkekler birbirlerini seviyorlar, dizideki daha az güzel/yakışıklı bireyler esas oğlan/kız olmuyorlar. Reklamlardaysa “dolgun dudaklar” sloganlarıyla ince dudakların güzel olmadığı mesajını alıyoruz. “Baş döndüren ışıltılı saçlar” sloganıyla ise saçlarımızı sorguluyoruz, bizimkisi ne kadar ışıltılı diye.
Son dönemde ise sosyal medya bizi bu konuda -sosyal medya diliyle- “influence” etmekte (etkilemekte), ideal güzellik algısı dikte edip bizi birtakım kalıplara sığdırmaya çalışmakta. Bu gördüklerimiz sonrası oluşan ideal güzellik algısının yanında bir de kendimiz üzerinde bir beden algımız vardır. Sahip olunan beden algısı ile ideal beden algısı uyuşmuyorsa kişi kendisi hakkında olumsuz beden algısı geliştirir ve kendi bedenini kabul etmez. Olumsuz beden algısına sahip bireyler kendilerini daha az çekici bulur, bedenlerinden utanırlar. Bunun psikoloji bilimindeki adı ise “sosyal görünüş kaygısı”dır. Kişilerin kendinde en memnuniyetsiz oldukları alanlar ise gövdelerinin geniş olması ve kilolarıdır. Sosyal kaygının bir alt türü olan sosyal görünüş kaygısı yalnızca kiloya dair endişeleri içermez. Boy, ten rengi, göz şekli, yüz şekli gibi birçok beden yapısının diğer insanlar tarafından nasıl değerlendirildiğine yönelik birçok endişeyi kapsar. Sosyal medyanın etkisi tam da burada, kişi ideal güzellik algısını görüyor; kendisini eleştirmeye ve beğenmemeye başlıyor. Bunun patolojik bir hal almasıysa çok da uzak değil. Peki sosyal medyada ne oluyor da ideal güzellik algısına maruz kalınıyor? Yakışıklı, bakımlı, fit, güzel profillerin sık görülmesi bunun için bir etken. Bu kişilerin pahalı markalar giyindiklerini de görmekteyiz. Bu profillerden aldığımız mesajlar şunlardır: hep bakımlı ol, pahalı markalar giy, bedenini fit tut.
Mankenlerin, ünlülerin ve influencerların fotoğraflarını rötüş yapıp paylaşması, bedenlerini inceltmeleri, dudaklarını dolgunlaştırmaları, cilt kusurlarını yok etmeleri derken gerçekçi olmayan görüntülere maruz kalınıyor. İşin ileriki boyutu bunu herkes yapmaya başlıyor ve sosyal medya kullanıcıları rötüş yaptıklarını bilmedikleri kişilerle kendilerini kıyaslamaya başlıyor. Bu durum kişilerin beden algılarını olumsuz etkiliyor.
Sözün özü sosyal medyada gezinirken gördüğümüz fotoğrafların büyük bir ihtimalle rötüşlü olabileceği, kimsenin günün her anında o kadar bakımlı olmayacağıdır. Sosyal görünüş kaygısına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız bir uzmandan yardım alabileceğinizi hatırlatmak isterim. Sosyal medyada doğal fotoğrafların çoğalması dileğiyle…
KAYNAKÇA:
Çetinkaya, B., Gülaçtı, F., & Çiftci, Z. (2019). Lise öğrencilerinin sosyal görünüş kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 904-922.
Şimşir, Z., Tolga, S. E. K. İ., & Dilmaç, B. (2019). Sosyal görünüş kaygısında cinsiyet farklılıkları: Bir meta analiz çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 615-637.
Altındiş, A., Altındiş, S., Aslan, U. D. F. G., Aşıcı, N., İnci, M. B., Ekerbiçer, H. Ç., & Tokaç, M. (2017). Sosyal Medya Ağları Ve Sosyal Görünüm Anksiyetesi.
Kocaman, G. (2020). Lise Düzeyinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Instagram Bağımlılıkları Ve Sosyal Görünüş Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Doctoral Dissertation).
