İlişkilerde güven duygusu en önemli duygulardan biridir. Güven inşa edilmesi zor ve çaba gerektiren bir duygudur. Birçok açıdan güven, ilişkileri bir arada tutan bir tutkal olarak düşünülebilir. Evlilik, iş ve sosyal hayatımızdaki mutluluğumuzu sürdürebilmek için bir arada olduğumuz kişilere minimum düzeyde de olsa güvenmek isteriz. Çünkü sosyal bir varlık olan insanın duygusal ve sosyal ilişkileri kişiler arasında gelişen çekimin yanı sıra; bu kişilerin birbirlerini “inandırıcı” ve “güvenilir” bulmaları sayesinde gelişir ve süreklilik kazanır. Bu sebeple güven duygusu bir ilişkinin sürekliliği açısından oldukça önem arz etmektedir. Fakat ilişkilerimiz içinde edindiğimiz kötü tecrübeler, güven duygumuzun zedelenmesine yol açabilmektedir. Bu duygunun zedelenmesi ile bireylerde sıklıkla karşımıza çıkan “Bir daha kimseye güvenemeyeceğim.” düşüncesi ortaya çıkmaktadır. Başka bir ifade ile bireylerin “güvenme korkusu (pistanthrophobia)” yaşadığı görülmektedir.
Pistantrofobi, kişinin geçmişte yaşadığı kötü tecrübelerden dolayı, güvenme korkusu yaşamasıdır. Kişi başkalarıyla yaşadığı ilişkilerde; kırılacağını, incineceğini ve hayal kırıklığın yaşayacağını düşündüğü için korkar. Bu korkuyu yaşadığından dolayı kişi ikili ilişkilerden çekinir ve önüne kırılmaz bir duvar koyar.
Pistantrotobi Belirtileri Nelerdir?
İkili ilişkilerde aşırı derece panik ve korku
Karşı tarafa güvenmeme
Yakın ilişkilerden kaçınma
Kendini açmaktan korkma
Yargılanmaktan korkma
Yoğun derecede şüphe
Gelecek ile ilgili karamsarlık
Güvenle ilgili durumlarda yoğun kaygı
Karşıdaki kişiye güvenmek istese de bunu yapamama.
Aşırı kıskançlık
Unutulmamalıdır ki bu fobi, bireyin gerçek yaşamındaki olumsuz tecrübelerinden dolayı oluşur. Gerçek ve mantıklı bir nedeni vardır. Orantısız olan, bireyin güvenme korkusunun aşırılığıdır.
İnsanlara güvenmekte zorluk yaşayan bu bireyler, “eğer birine güvenirsem tekrar hayal kırıklığı yaşarım”, “neden hep bana denk geliyor?”, “hiç mutlu olamayacağım.” Ya da “ömrüm boyunca yalnız kalacağım.” gibi genel düşüncelerle iletişim kurduğu her kişiye şüphe ile yaklaşıp sosyal ilişki kurmaktan çekinirler. Elbette ki bu düşünceler birden ortaya çıkan düşünceler olmadığı gibi bununla başa çıkmak da zaman alabilir. Güvenme fobisi, kaygı bozukluğu sorunları arasında yer alır ve buna uygun tedavi yöntemleriyle üstesinden gelinebilir. Pistanthrophobia da dâhil olmak üzere hiçbir fobinin tedavisi göründüğü kadar basit olmadığı için tedavisi uzun bir zaman gerektirir. Bu noktada profesyonel olarak psikolojik yardım almak yaşam kalitenizi arttırmada size yardımcı olacaktır…
Uzman Klinik Psikolog
Ümran YELEKİN
